დიდი და დღესაც მავნე საბჭოთა ტრადიციის ისტორიიდან :

 ძერჟინსკის დროს დაწყებული და სოციალისტური შრომის გმირი,შინაგანი სამსახურის გენერალ-მაიორი და დიდი დემოკრატი ედუარდ შევარდნაძის დროს გაგრძელებული საშინელების ისტორიიდან...
Эдуард  Амвро́сиевич Шевардна́дзе (груз. ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე, Эдуа́рд Амбро́сис дзе Шевардна́дзе) (р. 25 января 1928 года, с. Мамати Ланчхутского района Грузинской ССР) — советский и грузинский политический и государственный деятель, Министр охраны общественного порядка Грузинской ССР (1965—1968 гг.), Министр внутренних дел Грузинской ССР (1968—1972 гг.), первый секретарь ЦК КП Грузии (1972—1985 гг.), Министр иностранных дел СССР (1985—1990 гг.), Министр иностранных дел СССР (1991), президент Грузии (1995—2003 гг.). С 1985 по 1990 гг. — член Политбюро ЦК КПСС. Герой Социалистического Труда, генерал-майор внутренней службы.
   
საარქივო მოამბე 2012 №12
ნინო ყიფშიძე

ჟურნალ „საარქივო მოამბეში“ საბჭოთა ციხეებში პატიმრების წამების ფორმებისა და მეთოდების ამსახველი არაერთი სტატია დაიბეჭდა. საარქივო საქმე № 7726-დან ირკვევა, რომ ეს მეთოდები წლებთან ერთად საბჭოთა ხელისუფლებამ კიდევ უფრო „დახვეწა“... „ციხეებში წამების უსაშინლეს ფორმებს იყენებდნენ: რკინის ჯოხებით ცემას, ფოლადის ნემსებისა და მავთულების გარჭობას, ფეხებით ჩამოკიდებას, ანთებული სიგარეტით სხეულის ამოწვას, ცხელი შხაპის ქვეშ გაჩერებას, ჰომოსექსუალურ გაუპატიურებას და ა.შ.“

აღნიშნულ საქმეში, პატიმრის წამების ფორმების გარდა, დეტალურადაა გაშიფრული მთელი სქემა, თუ როგორ ხდებოდა პატიმრების აგენტებად დამუშავება, მათი ჩათრევა და გამოყენება, გამოყენების შემდეგ კი - „ჩამოწერა“, რაც ფიზიკურ განადგურებას ნიშნავდა. ამ თემისადმი მიძღვნილი სტატიები არალეგალურ გამოცემა „საქართველოს მოამბეში“ იბეჭდებოდა...

უფრო ნათელი წარმოდგენის შესაქმნელად დოკუმენტს მცირედი შემოკლებით ვაქვეყნებთ (სტილი დაცულია):

„პატიმრების წამება საქართველოს სსრ ციხეებში

შემდგენელი: ზ. გამსახურდია

1975 წლის 1-დან 9 აპრილის ჩათვლით ქ. თბილისის კიროვის რაიონის სახალხო სასამართლომ /თავმჯდომარე გაბიტაშვილი, პროკურორი მაჭარაძე, ადვოკატი ფხაკაძე /№1 საგამომძიებლო იზოლატორის კლუბში განიხილა იური გრიგოლის ძე ცირეკიძისა და ვალიკო უსუპიანის საქმე. მათ მსჯავრი ედებოდათ საქ. სსრ სისხლის სამართლის კოდექსის 110-ე მუხლის მეორე ნაწილისა და 129-ე მუხლის მეორე ნაწილის მიხედვით. ამ მუხლების შინაარსია: „მძიმე სხეულებრივი დაზიანება, რომელმაც სიკვდილი გამოიწვია” და დაზიანებულისათვის დახმარების გაუწევლობა“. საქმე მოიცავს ხუთ ტომს. მისი ნომერია 2254.


წინასწარი გამოძიებისა და სასამართლო პროცესის დროს დადგინდა, რომ 1973 წლის 24 ოქტომბერს ქ. თბილისის №1 საგამომძიებლო იზოლატორის პატიმრებმა იური ცირეკიძემ და ვალიკო უსუპიანმა სასიკვდილოდ სცემეს პატიმარ ისმაილოვს, ისმაილოვისათვის არ გაუწევიათ არავითარი სამედიცინო დახმარება და იგი 27 ოქტომბერს გარდაიცვალა. ჩატარდა ექსპერტიზა, დაჰკითხეს 43 მოწმე.

საქართველოს სსრ შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და უშიშროების კომიტეტს უკანასკნელი სამი წლის მანძილზე უამრავი გაუხსნელი საქმე დაუგროვდა. გამომძიებელთა ცოდნა და გამოცდილება საკმარისი არ აღმოჩნდა ამ საქმეთა გამოსარკვევად და ამიტომ წამების მეთოდების ფართოდ გამოყენება გადაწყვიტეს, რისთვისაც თავად პატიმარ აგენტებს იყენებდნენ.

პატიმრები: ცირეკიძე და უსუპიანი აგენტები იყვნენ. ისინი ადრეც იყვნენ ნასამართლევნი სხვადასხვა დანაშაულისთვის. ციხის ადმინისტრაცია მათ წლობით აჩერებდა საგამომძიებლო იზოლატორში სასამართლოს განაჩენის შემდეგაც. ცირეკიძესა და უსუპიანს თავიანთ მუშაობაში იყენებდნენ: შინაგან საქმეთა სამინისტრო, უშიშროების კომიტეტი და პროკურატურა... საგამომძიებლო იზოლატორის მეორე კორპუსში არსებობს „სპეციალური” №40 საკანი, სადაც სვამდნენ აგენტ ჯალათებსა და მათ მსხვერპლთ, რომლებიც „დამუშავების“ შემდეგ ან საავადმყოფოში გადაჰყავდათ, ან სხვა საკანში. ხშირად ყოფილა შემთხვევა, როცა ნაცემი პატიმრები ციხის საავადმყოფოში იხოცებოდნენ. ამ საავადმყოფოს ექიმები ყალბ დიაგნოზებს ადგენდნენ და პატიმრის სიკვდილს ამა თუ იმ ავადმყოფობას აბრალებდნენ. ამას ეწოდებოდა თურმე პატიმრის „ჩამოწერა“.

პატიმარ ისმაილოვის „ჩამოწერა“ ვეღარ მოხერხდა, რადგან იგი დროზე ვერ გადაიყვანეს საავადმყოფოში. ამიტომ გადაწყდა საქმის აღძვრა აგენტების წინააღმდეგ, ხოლო ციხის თანამშრომლებს სამსახურიდან გათავისუფლება აკმარეს / მოხსნილია საგამომძიებლო იზოლატორის უფროსი ლეჟავა, მისი მოადგილე სვიმონიშვილი, ოპერრწმუნებული ფროლოვი და სხვა. /შინაგან საქმეთა სამინისტროს, უშიშროების კომიტეტისა და პროკურატურის გამომძიებლები კი სულაც არ დაუსჯიათ, თუმცა სასამართლო სხდომებზე გამოირკვა, რომ სწორედ ისინი არიან მთავარი დამნაშავენი, ცირეკიძისა და უსუპიანის მსგავსნი მხოლოდ ბრმა იარაღია მათ ხელში.

ქ. თბილისის კიროვის რაიონის სახალხო სასამართლოს
იური ცირეკიძისაგან /შსს №1
საგამომძიებლო იზოლატორის პატიმარი/.

განცხადება ჩვენება

„ბოროტების ფესვები“

ჩემს განცხადებას თქვენამდე მე ვუწოდე „ბოროტების ფესვები“, რადგან ჩემი უწყინარი ბავშვობის დასაწყისს და შემდგომ უსიხარულო ცხოვრებას საფუძვლად დაედო ბოროტების ფესვები, რაც ჩემი გამრუდებული ცხოვრების მიზეზად იქცა და რამაც აქამდე მომიყვანა.

მე დაშინებული ვარ №1 საგამომძიებლო იზოლატორის ყოფილი ადმინისტრაციის და მისი ბანდის ნარჩენების უსამართლო ქმედებით: ისინი რეპრესიებს მიმართავდნენ ჩემს მიმართ და ყოველნაირი მეთოდებით მაიძულებდნენ ჩემს თავზე ამეღო „საქმე /მკვლელობა/ და ჭეშმარიტება დამეფარა...

ვფიქრობ, რომ შევძლებ სიმართლის წარმოჩენას. მე სკოლის მერხიდანვე გადამაცდინეს გზიდან მილიციისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მუშაკებმა. მოტყუებითა და დაპირებებით შემაცდინეს და სავსებით ბავშვი თავიანთ აგენტად მაქციეს.

მთავრობის ორგანოებში მუშაობისათვის უღირსი პირები, აჭარბებდნენ რა თავიანთ უფლებებს, სოციალისტური კანონებით აკრძალულ დავალებებს მაძლევდნენ და ყველგან და ყოველთვის ბრმა იარაღად მიყენებდნენ იძულებით ათასნაირ ბოროტმოქმედთა, დამნაშავეთა და უდანაშაულოთა წინააღმდეგ...

საქმე, რომელიც ცრუმოწმეებითა და ფალსიფიცირებული საბუთებით შეთითხნეს ჩემს წინააღმდეგ და ბრალს მდებს ისეთ მძიმე დანაშაულში, რომელიც არ ჩამიდენია, იძულებულს მხდის „კარტები გავხსნა“...

ცირეკიძე დეტალურად იწყებს ავტობიოგრაფიის მოყოლას: დაიბადა 1938 წელს, როგორ იზრდებოდა უმამოდ, აღწერს თავისი ოჯახის საშინელ ხელმოკლეობას, შიმშილს, მძიმე პირობებს, დედამისის ტანჯვას და მონურ შრომას, რის გამოც იგი დაინვალიდდა, მაგრამ მაინც მიაღებინა შვილს საშუალო განათლება. შემდეგ ცირეკიძემ ფიზკულტურის ინსტიტუტში ჩააბარა, საქართველოს ჩემპიონი და სპორტის ოსტატი გახდა აკრობატიკაში. იგი ჰყვება, თუ როგორ ჩაითრიეს 1954-56 წლებში მოლოტოვის რაიმილიციის მუშაობაში სამძებრო განყოფილების უფროსმა ქოიავამ და გრიშა არახამიამ, რის შესახებაც დედამისმაც იცოდა. მას შეარქვეს მეტსახელი „ი. პოპოვი“ და ოფიცრობას შეჰპირდნენ. მას დაავალეს ქურდებთან დაახლოება, მათი ნდობის მოპოვება, რისთვისაც მათთან ერთად უნდა ეძარცვა. დაჭერის შემთხვევაში დახმარებას ჰპირდებოდნენ, მაგრამ როდესაც იგი ძარცვისთვის დააპატიმრეს 1958 წლის 23 ნოემბერს, არავინ დაეხმარა, არახამიაქოიავა განზე გადგნენ და ცირეკიძე ციხეში ჩასვეს. ციხეში მას აგენტი პატიმრები მიუსიეს ვასო ბერუკაშვილის მეთაურობით, რომელიც „გაიოზ ბეგოშვილის“ ფსევდონიმით მოქმედებდა. ი. ცირეკიძეს სასტიკად სცემდნენ და ბოლოს მიაღწიეს კიდეც საწადელს: იგი ციხის „ნასედკად“, ანუ ჯაშუშად აქციეს...

მიუხედავად იმისა, რომ იგი უკვე აგენტი იყო, ი. ცირეკიძეს სხვა ქურდებთან ერთად 15 წელი მიუსაჯეს.

1961 წელს იგი გათავისუფლდა, შემდეგ კვლავ მოხვდა ციხეში ჩხუბისთვის და ა.შ. მჯდარა სხვადასხვა ციხესა და კოლონიაში. იგი აღწერს, თუ როგორ აიძულებდა მას მისი უფროსი მამალაძე, ჩაეთრია და აგენტად ექცია თავისი ცოლი გულნარა ცირეკიძე და როგორ უთხრა უარი, აღწერს, თუ როგორ არ ასვენებდა მილიცია გარეთ ყოფნისას, გამუდმებით როგორ ითრევდა აგენტურულ მუშაობაში. იგი წერს: „კახპა ქალივით ხელიდან ხელში გადავდიოდი. მუშაობას მაიძულებდა ყველა: თბილისის მილიციის სამძებრო განყოფილების უფროსი ს. მამულოვი, მისი მოადგილე გუჩმაზაშვილი, მ. ფიცხელაური, ბ. მესხი და სხვები. საქ. შინაგან საქმეთა სამინისტროს სამძებრო განყოფილებიდან: ხ. გაგუა, ვ. თალაკვაძე, კალანტაროვი...

0x01 graphic

სასჯელს ვიხდიდი მე-4, 25-ე, 28-ე კოლონიებში და ყველგან ვეხმარებოდი ადმინისტრაციას როგორც აგენტი. 1966 წელს მე-4 კოლონიიდან უშიშროების კომიტეტის შინაგან ციხეში გადამიყვანეს, სადაც აგენტურულ მუშაობაში ხელმძღვანელობას მიწევდა აგენტთა შეფი ჟორა გეგელია.

უშიშროების კომიტეტში ყოფნისას საკანში ვამუშავებდი ობიექტებს: ვალუტით მოვაჭრეებს, ოქროს გადამყიდველებს, ჯაშუშებს, ღვინისა და კონიაკის ფალსიფიკაციის საქმეზე დაპატიმრებულ პირებს. ვმუშაობდი უშიშროების კომიტეტის თანამშრომლებთან: ირაკლი ცინცაძესთან, ჟორა გეგელიასთან და პირადად უშიშროების კომიტეტის საგამომძიებლო განყოფილების უფროსთან, პოლკოვნიკ ნადირაძესთან.

უშიშროების კომიტეტში მე დავამუშავე: ოქროს გამყიდველები იბრაჰიმ მამედოვი და მიშა მიხელაშვილი, კონიაკის კომბინატის დირექტორი ნ. ნ. რამიშვილი, მეღვინეთა საქმეზე დაპატიმრებული ჰუსეინ ჯაში /ბათუმში/, დავარაშვილი, შპიონი თურქი, თათარი და ა.შ. სასჯელის მოხდა დავასრულე ქსნის კოლონიაში, 1967 წლის 24 სექტემბერს გავთავისუფლდი.

მაშინვე ვთხოვე სამსახურში მიღება თბილხილბოსტანვაჭრობის ორგანიზაციას, მაგრამ დირექტორმა ვ. ხ. საყვარელიძემ უარი მითხრა: ნაციხარი ხარო. ამის გამო წავლაპარაკდით. ბოლოს სხვების თხოვნით საყვარელიძემ მაინც მიმიღო. მუშაობა დავიწყე ექსპედიტორად... ვცხოვრობდი მშვიდობიანად, არავითარი ბოროტმოქმედება არ ჩამიდენია. ცოტა ხნის შემდეგ გამომიძახეს ვ. თალაკვაძემ და ნ. პერკინმა /მკვლელობის საქმეთა სამძებრო განყოფილება/. მე ოპერატიულად და სწრაფად გადავჭერი ისეთი გადაუჭრელი პრობლემა, რისთვისაც მთელი მოსკოვი და საქართველო ფეხზე იდგა: ყველას დავუმტკიცე ჭეშმარიტება მთელი ოჯახის ამოხოცვის შესახებ ლენინგორის რაიონის სოფელ უკანამხარში. ამ საქმის ირგვლივ თითქმის ყველა აგენტი არასწორ ცნობებს იძლეოდა. თალაკვაძემ ამ საქმის გახსნისთვის პერკინის თანდასწრებით 100 მანეთით დამაჯილდოვა...

საქმეების გახსნაში ვეხმარებოდი როგორც სისხლის სამართლის, ასევე „ობეხეების“ საგამომძიებლო ორგანოებს.

1969 წლის დეკემბერში შინაგან საქმეთა სამინისტროში გამომიძახა მეოთხე სამძებრო განყოფილების უფროსმა, მიშა გაბუნიამ და მთხოვა დავხმარებოდი ციხიდან გაქცეული ბანდიტის, რომან /იგივე ნუგზარ/ ჭიხვარიას, მეტსახელად „ჯაყოს“ მოძებნაში, რომელიც ხშირად გამოჩნდებოდა ხოლმე ვორონცოვის ახლომახლო, ისე კი ჭიათურის რაიონის სოფელ ნაბეღლავიდან იყო. მიშა გაბუნიამ მისი ფოტო მაჩვენა, სიტყვიერადაც აღმიწერა. მივიღე შესაბამისი ინსტრუქცია და მთელი მონდომებით შევუდექი დავალების შესრულებას.

მე მოვახერხე ჭიხვარიას პიროვნების დადგენა და დავუახლოვდი კიდეც მას. მილიციამ მომცა ცეცხლმსროლელი იარაღი და ჭიხვარიას თავის მშობლიურ სოფელ ნაბეღლავში წავყევი, სადაც შევიტყვე ყველა მისი საიდუმლო და დავადგინე ყველა მისი სამალავი. ამის შემდეგ ჩვენ ცალ-ცალკე დავბრუნდით თბილისში. გაბუნიასთან ერთად დავამუშავე ჭიხვარიას დაპატიმრების გეგმა, რაშიც მონაწილეობა მიიღეს აგრეთვე მისმა მოადგილემ შ. ბატიაშვილმა, ლ. გ. გაბუნიამ და სხვებმა. ჭიხვარია და მე ერთად დაგვიჭირეს უკიდურესად მთვრალები /მე იგი სპეციალურად დავათვრე წინასწარ შემუშავებული გეგმის მიხედვით/, აჰყარეს იარაღი, გაასამართლეს და მკაცრი რეჟიმის ბანაკი მიუსაჯეს თხუთმეტი წლით.

იმ დღიდან გავხდი გაბუნიას თანამშრომელი. მე დავადგინე აგრეთვე ბანდიტ გ. თევდორაშვილის არსებობა, რომელიც 17 წელი იმალებოდა, და მილიციას მკვდარი ან საზღვარზე გადასული ეგონა. თევდორაშვილიც ჩემი დახმარებით დააპატიმრეს.

მ. გაბუნია ჭიხვარიას დაჭერისთვის დააწინაურეს და საქ. სსრ შსს სისხლის სამართლის სამძებრო განყოფილების უფროსის მოადგილედ გადაიყვანეს. მისი დახმარებით მივაკვლიე ოქროს გადამზიდველს, სომეხ „მისკას“, რომელმაც თათრის მოედანზე 450 გრამი ოქრო მიჰყიდა ვინმე ებრაელ მიშას, რომელიც ცხოვრობს დიღმის ქუჩის შესახვევში, №6. ეს აზერბაიჯანელი ებრაელი მიშა მუშაობდა ქ. გარდაბნის მაღაზიაში.

ეს ამბავი მ. გაბუნიას შევატყობინე. მან პირადად მიმიყვანა შ. ბაღათურიასთან, რომელსაც, როგორც აგენტმა მივაწოდე ცნობა ამის შესახებ და თან აღვნიშნე, რომ ამ საქმეში გარეულნი არიან თბილისის ლენინის რაიონის მილიციის თანამშრომლები, რომლებმაც ქრთამი აიღეს ზემოხსენებული პირებისგან და გაუშვეს ისინი. შემდგომში რატომღაც ეს საქმე მიჩქმალეს, რაც მინისტრის მოადგილის, კოვალჩუკისთვის არ დარჩენილა გაუგებარი. გაბუნიამ და ბაღათურიამ იფიქრეს, რომ კოვალჩუკს მე მოვახსენე ეს ამბავი და რატომღაც გაბრაზდნენ ჩემზე.

ჩვენი გაერთიანების ყოფილი თანამშრომელი, №4 მაღაზიის დირექტორი, ვაჟა დათუსანი კარგად მიცნობდა და მენდობოდა. მან ერთხელ მითხრა, რომ ბ. კ. საყვარელიძესთან კომერციული კავშირი ჰქონია თურმე და ერთხელ საყვარელიძემ მისი წილი 200 ათასი მანეთი /ახალი კურსით/ მიითვისა თურმე.

/ცირეკიძე ჰყვება, რომ დათუსანს უნდოდა ამ ორასი ათასი მანეთის მიცემა იმ პირისთვის, ვინც საყვარელიძის მოკვლას იკისრებდა. ცირეკიძემ ეს ამბავი გაბუნიას უამბო, რომელმაც დაავალა დათუსანის დამუშავება იმგვარად, რომ როგორმე მისთვის 10 ათასი მანეთი გამოერთმია, მაგრამ დათუსანი წინასწარ არაფერს იძლეოდა და მხოლოდ საყვარელიძის სიკვდილის შემდეგ კისრულობდა მთელი თანხის გადახდას. მაშინ გაბუნიამMდაავალა ცირეკიძეს წასულიყო საყვარელიძესთან და პირადად მისთვის ეამბნა ყველაფერი, რაც ცირეკიძემ შეასრულა. იგი რამდენჯერმე მიაგზავნეს დათუსანთან, მაგრამ იგი ანკესზე არ ეგებოდა./

„მაშინ გაბუნიამ და საყვარელიძემ ეშმაკობას მიმართეს, მეც მომატყუეს და ბრმა იარაღად გამომიყენეს: იმისთვის, რომ ციხეში ჩავესვი, საყვარელიძემ და გაბუნიამ ერთობლივად დამავალეს ინსცენირების მოწყობა, რისთვისაც საყვარელიძე დიდ თანხას და კარგ სამსახურს დამპირდა. მეც დავთანხმდი.

საყვარელიძის კაბინეტში სპეციალურად ავტეხე აურზაური, რაზეც წინასწარვე ვიყავით შეთანხმებული, და ორჯერ გავისროლე პარაბელუმი /იარაღი იმათი იყო/.

მე სულელმა არც კი ვიცოდი რა საქმისთვის მიყენებდნენ: თურმე საყვარელიძეს წინდაწინვე დაურხევია ხმა, რომ მასზე, როგორც პატიოსან თანამშრომელზე, ვიღაც გარეწრებს თავდასხმის მოწყობა და მოკვლა სურთ. /იმჟამად საყვარელიძე ჭანუყვაძესთან და მჟავანაძესთან მეგობრობდა და ეს ამბავი ყველამ იცის/.

ამის შემდეგ ატეხეს ხმაური, გავრცელდა ხმა, რომ 1970 წლის 2 ივლისს იყო მცდელობა საყვარელიძის მოკვლისა. მე მაშინვე გაბუნიასთან მივედი კაბინეტში, /არაერთგზის მისაუბრია აგრეთვე საყვარელიძესთან პირადად და ტელეფონითაც/.

მოკლედ რომ ვთქვათ, ამ ხალხმა კვლავ გამაცურა; მათ დამარიგეს მეცრუა, რომ მოკვლა კი არ მსურდა თითქოს საყვარელიძის და რომ ეს არც ინსცენირება ყოფილა, /ამაზე მირჩიეს საერთოდ გავჩუმებულიყავი/ და მეთქვა, თითქოს საყვარელიძემ დედა შემაგინა და იმაზე გაბრაზებულმა ვესროლე.

გაბუნიამ უფროსთან შემიყვანა და მე მართლაც სიცრუე ვილაპარაკე, როგორც შეთანხმებულნი ვიყავით. გამოძიებასაც და სასამართლოსაც ყალბი ჩვენებები მივეცი. სიმართლე დავფარე, თითქოს ეს ინსცენირება კი არა, ნამდვილი ამბავი იყო, რითაც საყვარელიძემ დაამტკიცა, რომ დათუსანი მისი მტერია და მის მოსაკლავად ხალხი მოისყიდა. ამ გზით იგი დროებით გამოძვრა დარჩეული თხილის კომერციის გახმაურებული საქმიდან. მაგრამ შემდეგ საყვარელიძემ ოკამში შემთხვევით ქალი მოკლა, ამას თხილის საქმეც დაემატა და მას ოთხი წელი მიუსაჯეს.

მოვტყუვდი. საყვარელიძე მევედრებოდა გავჩუმებულიყავი და ათას სიკეთეს მპირდებოდა. გამასამართლეს 228-ე მუხლის მესამე ნაწილით და 6 წელი მომისაჯეს.

დაპატიმრების შემდეგ, 1970 წლის 2 ივლისს გადამიყვანეს წინასწარი პატიმრობის საკანში /კპზ/, სადაც ნოდიას ყალბი ჩვენება მივეცი. დღე-ღამის შემდეგ გადამიყვანეს №1 საგამომძიებლო იზოლატორში. კომენდატურაში დამხვდა ლეჟავა და გამაცნო ოპერი პანფილოვი. ლეჟავამ მითხრა, რომ მას დაურეკა გაბუნიამ და რომ იგი მე მიცნობს როგორც აგენტს. მომათავსეს №2 სპეციალური კორპუსის №43 საკანში. აქვე მინდა აგიხსნათ, თუ რას ნიშნავს სპეციალური კორპუსი.

№2 კორპუსი ციხის მარჯვენა ფრთაზეა და სხვა კორპუსებისგან იზოლირებულია, იგი დაარსდა 1966 წელს და გამიზნული იყო თავიდანვე მხოლოდ აგენტურული მუშაობისთვის. ძველი კორპუსი გადაკეთდა და ყოველგვარი აპარატურით აღჭურვილი 10 საკანი გაიხსნა. ამ საკნებში მხოლოდ აგენტ პატიმრებსა და მათი საშუალებით დამუშავებულ ობიექტებს ათავსებდნენ.

კამერები არ იყო საერთო. მათში მხოლოდ 5-6 კაცს სვამდნენ. კორპუსში შესვლის უფლება ჰქონდა მხოლოდ უფროს ოპერსა და მის მოადგილეს. იქ შესვლის უფლება რეჟიმის უფროსსაც კი არ ჰქონდა.

მორიგეობდნენ სპეციალურად შერჩეული ერთგული კონტროლიორები და კორპუსის თანამშრომლები. კონტროლიორებს შორის ოპერ-განყოფილებიდან მიმაგრებულნი იყვნენ სპეციალური კონტროლიორები, რომელთაც ოპერების დავალებით პატიმართა წერილები მიჰქონდათ მათ ახლობლებთან და ამნაირად ხსნიდნენ საქმეებს...

როდესაც დავასკვენი, რომ სპეციალურ კორპუსში იმიტომ ვიყავი მოყვანილი, რომ აგენტურულად დავემუშავებინე, რათა სიმართლე დამეფარა, და რომ გაბუნიასა და საყვარელიძის მსხვერპლი გავხდი, 1970 წლის 21 ივნისს დავწვი პირადი ნივთები და გადავწყვიტე თავი დამეწვა, მაგრამ გადამარჩინეს და შიშველი გამომიყვანეს ცეცხლიდან. შემდეგ ჩამაცვეს სხვისი /დახვრეტილის/ ტანსაცმელი, და რადგან განვაცხადე, რომ დამნაშავენი საყვარელიძე და გაბუნიაა-მეთქი, იმ დღესვე შინაგან ციხეში გადამიყვანეს, რათა არ მეყბედა.

შემდეგ მეორე კორპუსში მომათავსეს, №45 საკანში. ყველანი დახმარებას მთხოვდნენ, მაგრამ გაბრაზებული ვიყავი და უარს ვეუბნებოდი. კარანაძემ მაცნობა, რომ უშიშროების კომიტეტში შენს გადაყვანაზე ჯერ თავს იკავებენო. არც მე მქონდა მუშაობის სურვილი. პანფილოვი და სვიმონიშვილი ყოველნაირად მაიძულებდნენ რომ მემუშავა, მაგრამ მე უარზე ვიდექი. იმისთვის რომ მოვეტეხე, ავანტურებს მიწყობდნენ და კარცერში მსვამდნენ. გარდა იმისა, რომ თვითონ არ ვმუშაობდი, სხვებსაც ვუშლიდი ხელს მუშაობაში.

№39 საკანში აგენტმა აღდგომელაშვილმა პანფილოვის დავალებით სასტიკად სცემა ობიექტ ისკანდერაშვილს და ვიღაც რუსს აგენტ სარქისოვის თანდასწრებით. №45 საკანში აღდგომელაშვილმა პანფილოვის დავალებით სცემა მიხელაშვილს /ებრაელი/, №44 საკანში აგენტებმა ქურდიანმა და წიკლაურმა სცემეს და სამართებლით დაჭრეს დათუსანი. №37 საკანში აგენტმა უსუპიანმა პანფილოვისა და სვიმონიშვილის დავალებით სასტიკად სცემა ობიექტ ვიტალი კუხიანიძეს, რომელსაც მთელი შიგნეული დაუზიანდა, პირიდან სისხლი აღებინა და მალე გარდაიცვალა კიდეც საავადმყოფოში. იგი „ჩამოწერეს“.

აგენტმა გურამ გოგუამ და თედო დოლიძემ №38 საკანში სცემეს ობიექტებს, მათ შორის კობახიძესაც, რომელიც ფეხებით ჩამოჰკიდეს და აიძულეს გამომტყდარიყო. ერთი სიტყვით, კორპუსი სპეციალური იყო, სადაც გაბატონებული იყო სისტემა, ნებისმიერი საშუალებით ობიექტის დამუშავებისა, რაზედაც მითითებებს იძლეოდნენ პანფილოვი, სვიმონიშვილი, ბურდული და სხვები.

ვხედავდი რა ყველაფერ ამას: რომ ადმინისტრაცია ყველანაირად იყენებს აგენტებს ათასნაირი დაპირებებით, შემდეგ კი „შიფრავენ“ მათ და ყველაფერში ატყუებენ, გადავწყვიტე აღარ მეთანამშრომლა მათთან, მაგრამ გამუდმებული კარცერებით გამტეხეს და მაიძულეს მათთან მემუშავა, მითუმეტეს რომ ყველაფერში სრულ გარანტიას იძლეოდნენ. აგენტმა დალაქიანმა დამუშავებისას ობიექტი მოკლა და მხოლოდ ერთი წელი დაუმატეს. საქმე კი მიაფუჩეჩეს... უნდა აღვწერო მეორე კორპუსის მდგომარეობა, მისი სისტემა და თუ რა დავალებები ეძლეოდათ იქ აგენტებს გამონაკლისის გარეშე. მეორე კორპუსი, როგორც მოგახსენეთ, სპეციალური იყო. ყველა საკანში აგენტები ისხდნენ და ობიექტებზე მუშაობდნენ. ისინი ათასნაირ დავალებებს ასრულებდნენ, რისთვისაც გასამრჯელოს სახით ეძლეოდათ ნარკოტიკები, მაგარი სასმელები, პაემანი სპეციალურ ოთახებსა და კაბინეტებში როგორც ახლობლებთან და ნათესავებთან, ასევე მსუბუქი ყოფაქცევის ქალებთან, აძლევდნენ დამატებით საკვებს, ჰპირდებოდნენ გათავისუფლებას და ა.შ.

ხშირად გვავალებდნენ ობიექტების ცემას, როგორც ჩვენების გამოძალვისათვის, ასევე ადმინისტრაციის მუშაკთა პირადი ინტერესებისთვისაც. პირადად დავალებებს იძლეოდნენ: ლეჟავა, სვიმონიშვილი, პანფილოვი, ქორიძე, ფროლოვი, რომელიც თავადაც სცემდა პატიმრებს საკანში.

უნდა აღვნიშნო, რომ აგენტები დავალებებს ასრულებდნენ სხვა საკნებშიც: თავისი საკნიდან გადადიოდნენ ობიექტის საკანში, ასრულებდნენ დავალებას და მაშინვე თავიანთ საკანში ბრუნდებოდნენ. ისინი სპეციალურ კორპუსში გამოგონილი სახელებითა და გვარებით ისხდნენ. მეორე კორპუსს უშუალოდ ხელმძღვანელობდა ოპერგანყოფილების უფროსი ინსპექტორი, ლეიტენანტი ფროლოვი, ვისი მეშვეობითაც აგენტები ზეპირად თუ წერილობით ღებულობდნენ დავალებებს უფროსებისგან...

ფროლოვის დავალებით აგენტებმა - ელოიანმა და ალბერტ სააკიანმა სცემეს საშა ბაბაჩევს. ამ პროცედურას თავად ფროლოვი სათვალთვალო ჭუჭრუტანიდან უყურებდა და ტკბებოდა. ზემოხსენებულ საკანში აგენტებმა: სააკიანმა, ჩუმაჩენკომ და უსუპიანმა სცემეს ობიექტ ბაბელიანს, რაც თავის კაბინეტში ბოლომდე მიიყვანა თავად ფროლოვმა.

მოკლედ რომ ვთქვათ, ცემა-ტყეპა ყველა საკანში მიმდინარეობდა და კორპუსში გამუდმებით ისმოდა ობიექტთა კვნესა-ღრიალი.

ისმაილოვის სიკვდილის შემდეგაც ფროლოვის მითითებით აგენტები ისევ სცემდნენ ობიექტებს. 42-ე საკანში ადმინისტრაციის დავალებით სცემეს და მამათმავლურად გააუპატიურეს ობიექტები: ბაბევი, კიკნაძე, სტეფანია და სხვები. 45-ე საკანში სცემეს ალასკერ ალასკეროვს. 38-ე საკანში ზიბზიბაძეს და საყვარელიძეს. აგენტებმა ზიბზიბაძემ და ოქროშაშვილმა 11 იანვარს იმავე საკანში სასტიკად სცემეს ვასილიევს, რომელიც საავადმყოფოში გახდა წასაყვანი. სცემეს მოხუც საიდაკარს და სხვებს. აგენტები შედიოდნენ ნებისმიერ საკანში და ადმინისტრაციის დავალებით სცემდნენ ობიექტებს.

ზიბზიბაძე და ოქროშაშვილი 38-ე საკნიდან გადმოვიდნენ ჩვენთან, მე-40-ში და სცემეს ობიექტებს: ალასკეროვს და იამარ მაკარამოვს. 38-ე საკანში ზიბზიბაძემ და ერთმა მეგრელმა გალახეს ებრაელი ფიჩხაძე. მოკლედ, ნამდვილი სასაკლაო იყო. ეს ყველაფერი გაიგო საგამომძიებლო იზოლატორის ახალმა უფროსმა გაბუნიამ და ამ არაადამიანური დავალებების ლიკვიდაცია მოახდინა. ფროლოვს შინაგან საქმეთა კოლეგიაზე ყველაფერი დაუმტკიცეს და მოხსნეს. ფროლოვს თავად მოჰქონდა არაყი კორპუსში და აგენტებთან ერთად სვამდა საკანსა და სამუშაო ოთახში, სადაც ხშირად იმართებოდა ღრეობები. მთვრალი ფროლოვი ხშირად შევარდნილა საკანში და თვითონვე უცემია გამოსატეხი პატიმრები.

ჩვენი სააგენტურო მუშაობის ხელწერა ერთ რამესაც ითავსებდა: უფროსების დავალებითა და ოპერატიული მუშაკების მეშვეობით ობიექტებს გარე სამყაროსთან ვაკავშირებდით, რათა გამოგვერკვია თანამონაწილენი, დაგვემტკიცებინა დანაშაული, გვეშოვა ნივთმტკიცება. წერილებში ზოგჯერ ობიექტები თავიანთ საიდუმლოებებზე სწერდნენ, ამჟღავნებდნენ ფულის, ოქროს, სხვა ძვირფასეულობის სამალავებს და ახლობლებს სთხოვდნენ, სხვაგან გადაემალათ ისინი.

გარდა ამისა, ობიექტები წერილებში ასახელებდნენ თანამონაწილეებს, სთხოვდნენ დახმარებას, ეწეოდნენ ფულის გამოძალვას და უარის შემთხვევაში გაცემით იმუქრებოდნენ. ამის მიხედვით ჩვენ, აგენტები ვამუშავებდით ობიექტებს, ვარკვევდით მათ საიდუმლოებებს, ვამჟღავნებდით მათ თანამონაწილეებს, ვააშკარავებდით მათ დანაშაულს, ვიგებდით ბოროტმოქმედებებით დაგროვილი სიმდიდრის ადგილსამყოფელს და ეს სიმდიდრე შემდგომში სახელმწიფო ბიუჯეტს ემატებოდა

ამგვარ მახეში გაბმული ობიექტი იძულებული იყო, ეღიარებინა დანაშაული, დაესახელებინა თანამონაწილენი.

წინასწარ ხდებოდა ყველა წერილის ფოტოგრაფირება, რომლებიც ოპერგანყოფილების გავლით და დამაკავშირებლის ხელით გადიოდა. გარდა ამისა, ობიექტებს ვაკავშირებდით მათ თანამონაწილეებთან, რომლებიც სხვადასხვა საკნებში ისხდნენ. მათი მიმოწერის საშუალებით ვგებულობდით მათსავე დანაშაულის შესახებ. საქმიანი და საჭირო წერილები ინახებოდა აგენტებთან და ოპერგანყოფილებაში. აგენტი წერილს გადასცემს შეფს, ეს უკანასკნელი კი საგამომძიებლო ორგანოებს უგზავნის.

ზოგჯერ გამომძიებლებს ადგილზევე იძახებდნენ წერილების გადასაცემად. ისინი თავად კითხულობდნენ სააგენტურო მასალებს. ამასთან, აგენტთან საუბარში გამომძიებლები ძიებისთვის საჭირო გეზს ადგებოდნენ და სწორად წყვეტდნენ, თუ როგორ უნდა წაეყვანათ ძიების საქმე.

ზოგიერთ საჭირო წერილს დამნაშავის საქმეში აკრავდნენ, როგორც ნივთმტკიცებას, რითაც დანაშაულის ფაქტი მტკიცდებოდა.

სააგენტურო მუშაობის ხელწერაში ამგვარი ამბავიც შეინიშნებოდა: აგენტს შეცვლილი გვარით შეუშვებდნენ სხვა საკანში, სადაც იგი სცემდა ობიექტებს და თავის საკანში ბრუნდებოდა. თუკი ობიექტი იჩივლებდა, მას ყურადღებას არავინ აქცევდა, ხოლო თუ სასამართლო კერძო განჩინებას გამოიტანდა, ან ვინმე დაინტერესდებოდა ამ ამბით, მაშინ ადმინისტრაცია ოფიციალურად, წერილობით პასუხობდა, რომ ამგვარი ფაქტი არ მტკიცდებოდა, რადგან ობიექტის მიერ დასახელებული კაცი, რომელმაც მას თითქოს სცემა, მეორე კორპუსში და საერთოდ ჩვენს ციხეში არ იმყოფებაო. ფაქტი ხდებოდა, მაგრამ მისი დამტკიცება არავის შეეძლო: სხვა საკნიდან შეუშვებდნენ აგენტს ობიექტის გასალახად, ხოლო ის აგენტი, ობიექტთან ერთად რომ იჯდა საკანში, ვითომ იცავდა მას, ამნაირი მოქმედებით იგი ობიექტის ნდობას იხვეჭდა და საქმეს ხსნიდა. აგენტებს, რომლებიც უარს ამბობდნენ ბინძურ საქმეებზე, რუსეთში გზავნიდნენ, ხოლო დათანხმების შემთხვევაში, ყველაფერს უსრულებდნენ. ხშირად სასჯელსაც კი უხსნიდნენ. ისინი ამბობდნენ, რომ სააგენტურო დამუშავების მეთოდიკაში ხელმძღვანელობა უშვებს ყოველნაირ საშუალებას, რათა აიძულონ ობიექტი აღიაროს დანაშაული. მათ წინააღმდეგ იყენებდნენ ნებისმიერ საშუალებას, ყოველნაირ მახეს, საჭიროების შემთხვევაში ისინი არ ერიდებოდნენ ობიექტის აგენტად ქცევასაც, რათა გაეჩუმებინათ იგი საკუთარი თავისა და ცოდვების მიმართ.

აგენტიც ხომ პატიმარია და თავისუფლებისათვის ყველაფერზე მიდის, ყურს უგდებს თავის შეფებს და ყველაფერს უსრულებს /ხანდახან საკუთარი სიცოცხლის რისკითაც კი/.

როგორც ზემოთ მოგახსენეთ, თავადვე ვიწვნიე ამ „სკოლების“ მთელი სისასტიკე: ნდობის მოსაპოვებლად ხშირად ვიჭრიდი ვენებს, ადმინისტრაციის დავალებით ობიექტებთან ერთად კვირაობით ვრჩებოდი მშიერი, მათთან ერთად ვიჯექი ქვეშაგებლის გარეშე ნესტსა და სიცივეში. ამნაირად შეჰყავდათ ობიექტები შეცდომაში და ჩემდამი ნდობას აღუძრავდნენ. აგენტურული მუშაობის ყველა მეთოდის აღსაწერად ქაღალდი არ მეყოფა...

პროკურორ ლეჟავასა და მისი ძმის მითითებით, როგორც მათ მითხრეს, თვითონ შევარდნაძის დავალებით, ჩემთან შემოუშვეს ობიექტი რომან ენუქიძე, რომელიც ცხვარიჭამიაში საბაღე ნაკვეთების გამნაწილებელთა ჯგუფის წევრი იყო /საკოორდინაციო ჯგუფი/. ლეჟავა, სვიმონიშვილი და სხვებიც შემპირდნენ, რომ ამ საქმის გახსნის შემთხვევაში გამათავისუფლებდნენ, რადგან თვითონ შევარდნაძემ მოგვცა სიტყვაო.

მთელი ძალები დავძაბე ობიექტ ენუქიძის დამუშავებისათვის. მას წინდაწინვე უთვალთვალებდნენ. იგი საკუთარ სახლთან დავაკავშირე, დავარწმუნე ყოველივე ეღიარებინა და დოლოიანისა და ბოტაძის მსგავსად, აღიარებისთვის საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრთან, შევარდნაძესთან გავგზავნე.

ენუქიძემ მინისტრთან ყველაფერი აღიარა, დაასახელა ყველა, ვისაც მიწები გამოუყო - თბილისის რაიონების ხელმძღვანელი მუშაკები და ცენტრალური კომიტეტის აპარატის ხალხი ჭანუყვაძისა და მჟავანაძის ჩათვლით.

სვიმონიშვილის დავალებით მე გავიშიფრე ენუქიძის წინაშე, რის შემდეგაც იგი აგენტი გახდა და ჩვენ გვეხმარებოდა. ენუქიძე სპეციალურად აქციეს აგენტად, რადგან საკუთარი თავისა და ცოდვების შიში ჰქონდა, მომავალში თავისი ჩვენება აღარ გადაეთქვა.

საქართველოს სსრ შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილის პ. ვ. კოვალჩუკის თხოვნით, მე დავამუშავე ობიექტი თორაძე, რომელმაც ქრთამი მისცა მინისტრის მოადგილეს, ჩხიკვიშვილს. თორაძეს ყველაფერი ვაღიარებინე და ჩხიკვიშვილი დააპატიმრეს. ძიება მიჰყავდა წაქაძეს.

დამაკავშირებელი მელიქიანი მოხსნეს და მის მაგივრად მოიყვანეს ჯანგიანი. იუზა ჯანგიანს წერილები დაჰქონდა, მაგრამ განსაკუთრებულ საქმეებზე და საკითხებზე რაიონებში წერილები მიჰქონდა ე. რხინაძეს, ოპერ-განყოფილების მუშაკს, რომელიც სახლში მივიდა კარლო მიტიჩაშვილთან ველისციხეში.

სვიმონიშვილმა და ლეჟავამ პირდაპირ საავადმყოფოდან შემოსვეს ჩემთან მიტიჩაშვილი, პიჟამის ამარა, თითქმის შიშველი შუა ზამთარში /სპეციალურად/. უნდა აღვნიშნო, რომ ობიექტებს აღიარებისთვის მხოლოდ მინისტრთან როდი ვუშვებდი, არამედ ლეჟავასთან და სვიმონიშვილთანაც.

მიტიჩაშვილზე ამგვარი დავალება მივიღე: ნებისმიერი საშუალება უნდა იქნას გამოყენებული, რათა მინისტრთან, შევარდნაძესთან წავიდეს აღიარებაზეო.

მთელი სამი თვე ვისწავლე მიტიჩაშვილზე. აღიარებამდე მიყვანილი ოთხჯერ გავგზავნე ლეჟავასთან და სვიმონიშვილთან, მაგრამ ბოლო მომენტში უარზე დგებოდა.

ბოლოს და ბოლოს, როგორც იქნა დავარწმუნე მიტიჩაშვილი, რომ აღიარება მას დაეხმარებოდა და რომ მის ვაჟსაც არ გამოაგდებდნენ სამედიცინო ინსტიტუტიდან. ამის შემდეგ მან იარაღი დაჰყარა და ყველაფერი უამბო მინისტრს. ეს საქმე საფეხურებით ჯავახაძემდე ავიდა. მიტიჩაშვილი სალარიძის მეშვეობით ქრთამს აძლევდა გელბახიანს და სამედიცინო ინსტიტუტში აწყობდა თავის კახელებს ჩუმლაყიდან, ველისციხიდან, გურჯაანიდან და ა.შ. 50 000 მანეთად მიტიჩაშვილმა თავისი სამი შვილი სამედიცინო ინსტიტუტის სამკურნალო ფაკულტეტზე მოაწყო.

შემდეგ მორიგი დავალება მივიღე მიტიჩაშვილზე: ყველანაირი საშუალებით უნდა მეიძულებინა იგი, რათა სახელმწიფოსათვის 50 000 მანეთი ჩაებარებინა. ეს საჭირო იყო როგორც ნივთიერი მტკიცება. აქ დაიწყო ნერვების აშლა: მიტიჩაშვილი სახლში აგზავნიდა წერილებს, რომლებითაც თხოულობდა ხან 5 ათას მანეთს, ხან 10 000 და არა 50 000.

დამავალეს მეცემა იგი და ამნაირად მიმეღწია საწადელისთვის. მას ვცემდით მე, ელოიანი და სააკიანი. ვცემდით სამუშაო ოთახში, მუშაკ კონსტანტინოვის თანდასწრებით. ვახდენდით აღიარებისა და წერილის გამოძალვას.

ბოლოს მიტიჩაშვილმა ჩვენი თანდასწრებით დასწერა წერილი ძმის სახელზე და კვლავ 5 ათასი მანეთი ჩასწერა. წერილებს ფროლოვსა და სვიმონიშვილს ვაბარებდით. საკნიდანვე მისწერა წერილი მიტიჩაშვილმა ცოლს, სადაც სწერდა, რომ აუზთან ცელოფანში გახვეული 50 000 მანეთი მაქვს ჩაფლულიო, ერთი კვირის შემდეგ კი განცხადება დაწერა მინისტრის, ე. შევარდნაძის სახელზე და უკანონო გზებით ნაშოვნი ფულის ადგილსამყოფელი მიუთითა. ამით დავამთავრე მიტიჩაშვილის დამუშავება. საავადმყოფოში და 41-ე საკანში მას ამუშავებდნენ აგენტები: პეტროსიანი და ინაური. სასამართლოს შემდეგ გელბახიანის საქმეზე 44-ე საკანში მიტიჩაშვილს ამუშავებდნენ აგენტები: რეხვიაშვილი და როსტოვი, ხოლო შემდეგ, 43-ე საკანში აგენტები: კოსტავა და კამკამიძე. მიტიჩაშვილის დამუშავების პარალელურად, ათამდე სხვა საქმეც გავხსენი.

1973 წლის 19 სექტემბერს გავიგე, რომ განთავისუფლების ნაცვლად ჩამომაკლეს ორი წელი. გაბრაზებული წინასწარი პატიმრობის საკნებიდან ციხეში გადავედი. დავსვი საკითხი, რომ მეკუთვნის ჯანდარა, რასაც სვიმონიშვილი შემპირდა ადრე. მოულოდნელად ბეჟანიშვილის კაბინეტში გამომიძახა ჩემმა შეფმა, ტარიელ თავართქილაძემ და მთხოვა ორი ობიექტის დამუშავება მკვლელობის საქმეზე. იგი მპირდებოდა, რომ თუ ამას გავაკეთებდი, თავად სთხოვდა მინისტრს და პრეზიდიუმში ხელახლა დასვამდნენ საკითხს, რათა ჩემთვის დარჩენილი რვა თვეც ეპატიებინათ. დავთანხმდი და გადავედი მე-40 საკანში, სადაც შემოიყვანეს აგენტი წერეთელი და ობიექტი მალხაზ თალაკვაძე, რომელიც ეჭვმიტანილი იყო ვინმე ებრაელი ისროს (მამათმავალი) მკვლელობაში, რაც ქ. ფოთში მოხდა. თალაკვაძის დამუშავებისას, რაშიც უშუალოდ ფროლოვიც ღებულობდა მონაწილეობას, ჩემს საკანში დავალებით შემოუშვეს აგენტები: უსუპიანი, აკოფიანი და ზერეკიძე. უსუპიანი იჯდა 37-ე საკანში, აკოფიანი და ზერეკიძე 39-ში. თალაკვაძეს სცემეს უსუპიანმა და აკოფიანმა და აღიარება გამოსძალეს. მან ეს აღიარება დასწერა და მე იგი პირადად გადავეცი ბეჟანიშვილს.

ფროლოვმა როგორც კი გაიგო, რომ თალაკვაძემ დასწერა ყალბი ჩვენება, კვლავ დაავალა უსუპიანს მისი ცემა. 1973 წლის 21 ოქტომბერს, კობლიანიძის ცვლის დროს, უსუპიანი შევიდა 42-ე საკანში, გამოიყენა მომენტი იქ სამი აგენტის ყოფნისა /იცოდა, რომ საშიშროების შემთხვევაში აგენტები დაიცავდნენ/, მაგრად სცემა თალაკვაძეს და თავის საკანში დაბრუნდა.

23 ოქტომბერს უსუპიანი და აკოფიანი შეცვივდნენ 43-ე საკანში და ობიექტების ცემა დაიწყეს. ერთს საბანი წაართვეს, რომელიც მე დავუბრუნე პატრონს. უსუპიანი თავისუფლად შედიოდა ყველა საკანში და სხვა აგენტების მსგავსად, ადმინისტრაციის დავალებით, ობიექტებს სცემდა. სასტიკად სცემა მან 44-ე საკანში შირინიანს. ქელბაქიანს და გვენცაძეს უსუპიანმა სცემა რკინით. დაუჟეჟა შიგნეულობა, რის გამოც ქელბაქიანი მთელი კვირა იწვა.

43-ე საკანში უსუპიანმა სცემა ტოშკერიას, აიძულა ლოგინის ქვეშ შემძვრალიყო და ემღერა.

თავისი საკნიდან /37/ უსუპიანი ხშირად გადადიოდა 39-ე საკანში, სადაც სცემდა ობიექტებს და აკოფიანთან ერთად მორფს იკეთებდა. მთვრალმა უსუპიანმა, რომელიც ფროლოვმა დაათრო, სცემა აგენტ გურგენ ხაჩატურიანს, რადგან იგი ფროლოვზე ყვებოდა, რომ ეს უკანასკნელი არასწორად მუშაობს და მექრთამეაო, მაგრამ ყველას ისე ეჭირა თავი თითქოს არაფერი გაეგონოს. მაშინ მე შევედი და გამოვგლიჯე იგი ხელიდან უსუპიანს. უსუპიანმა სცემა აგრეთვე მოხუც ბიგვავას და აღიარება გამოსძალა ჩაის საქმეზე. უსუპიანი როდესაც მთვრალი იყო ან ანაშა ჰქონდა მოწეული, გონებას ჰკარგავდა, ანგარიშს არაფერს უწევდა.

განცხადება საქ. შს მინისტრის,
კეთილაძის მიმართ
1974 წ. 15 ივნისი /გვ. საქმის 234-237/

„აგენტები დადიოდნენ სხვადასხვა საკნებში და სცემდნენ ობიექტებს“. „ფროლოვი /ოპერ-რწმუნებული/ ეწეოდა ფულის გამოძალვას, როგორც აგენტებისგან, ასევე მათი ნათესავებისგან“.

„როგორც საქმისთვის, ასევე პირადი ინტერესებისათვის, ფროლოვი აიძულებდა აგენტებს გაელახათ ობიექტები, აიძულებდა ობიექტებს ფულის მოტანას. /ისინი წერდნენ წერილებს ახლობლებსა და ნათესავებს. ეს წერილები მილიციის მუშაკებს მიჰქონდათ და უკან ფულით ბრუნდებოდნენ/“.

„ფროლოვმა სპეციალური მეორე კორპუსი ცემა-ტყეპის, სეირნობისა და პროსტიტუციის ალაგად აქცია. კორპუსში პატიმართა გალახვის ასზე მეტი ფაქტი აღირიცხება, მაგრამ ამისთვის არავინ დაუსჯიათ.“

„ლეჟავას /საგამომძიებლო იზოლატორის უფროსი/ სურდა პატიმარ ისმაილოვის მკვლელობის ფაქტის დაფარვა, მან და გამომძიებელმა ონანოვმა ფაქტის დასაფარავად საქმიდან ამოგლიჯეს ჩემი პირველი ჩვენება. ისინი ვარაუდობდნენ, რომ ამ საქმეს მე ავიღებდი საკუთარ თავზე. მათ მცემეს და ორჯერ მომიწყვეს გაქცევა, რათა მოვეკალი“.

(„საქართველოს მოამბის“) რედაქციის დასკვნა

წამების მეთოდების ფართოდ გამოყენება საქართველოს სსრ შსს-ს საგამომძიებლო იზოლატორში და სუკ-ის /სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტი/ საგამომძიებლო იზოლატორში ემთხვევა შს მინისტრის, ე. შევარდნაძის მოღვაწეობის პერიოდს /1966- 1972 წწ./. იგი ამჟამად ცკ-ს პირველი მდივანია. მანვე შექმნა საგამომძიებლო იზოლატორის „სპეციალური“ მეორე კორპუსი, პატიმარ „ობიექტთა“ სასაკლაო, შსს-ს ჯალათთა თავაშვების ადგილი, სადაც წამების უსაშინლეს მეთოდებს იყენებდნენ: რკინის ჯოხებით ცემას, ფოლადის ნემსებისა და მავთულების გარჭობას, ფეხებით ჩამოკიდებას, ანთებული სიგარეტით სხეულის ამოწვას, ცხელი შხაპის ქვეშ გაჩერებას, ჰომოსექსუალურ გაუპატიურებას და ა.შ.

1975 წლის 1-9 აპრილს აგენტების ღია სასამართლოს ფარსი იმისთვის გათამაშდა, რომ შსს გაემართლებინათ საზოგადოების თვალში და მთელი დანაშაული საბრალო მსხვერპლთათვის: უსუპიანისა და ცირეკიძისათვის გადაებრალებინათ და ამით დაეფარათ მთავარი დამნაშავე, ედუარდ შევარდნაძე და მისი უწყება...1

________________________

1 სსიპ საქართველოს შსს არქივი, ფ. №6, ს. №7726, ტ. №8, ფურც. 102-132.

„Special“ Second Building of the Investigation Insulator,
Slaughter-house of the Prisoners

nino kipshidze

Numerous articles were published in the Archival Bulletin concerning the methods of torture of the prisoners in the Georgian SSR prisons. According to the archival №77-26, the Soviet authorities „improved” these methods. „The harshest methods of torturing were used in prisons: beating with iron, piercing with steel needles and wires, hanging upside down, burning with cigarettes, scalding with hot showers, rape and other methods”.

This case reveals not only methods of torture but also the system of how prisoners were converted into agents, used and then „discarded” that referred to as physical destruction. The articles concerning this issue were published in an illegal journal Sakartvelos Moambe ( „The Archival Herald”)

We offer this document: [sic.]

Torture of the Prisoners in the Georgian SSR Prisons
/by Z. Gamsakhurdia/

From April 1 to 9, 1975 the People's Court of Kirov District in Tbilisi discussed the cases of Yuri Grigorevich Tsirekidze and Valiko Usupiani. The accused were tried on the basis of Article 110, part II and Article 129 of the criminal code of the Georgian SSR for what these articles refer to as „substantive physical damage that causes death” and „refraining from helping a victim.” Gabitashvili was the chairman of the Court, Macharadze was the prosecutor and Pkhakadze was the lawyer for the defense. The five volumes of this case are filed under number 2254.

The following facts were ascertained by the preliminary investigation and then confirmed by the court: On October 24, 1973 two prisoners in Tbilisi pre-trial detention center №1, Yuri Tsirekidze and Valiko Usupiani, severely beat another prisoner by the name of Ismailov. They did not provide medical aid to Ismailov, who died as a result of his untreated injuries on October 27. A special investigation into the incident was conducted and fortythree witnesses were questioned.

Over the last three years there have been many such cases that have gone uninvestigated in the Ministry of Internal Affairs and the Security Committee of the

Georgian SSR. In some cases, investigators have not been experienced enough to ascertain information from suspects and for this reason have decided to use methods of torture. In many of these cases, prisoners have been used as the agents of torture.

Prisoners Tsirekidze and Usupiani were both agents. They had been tried for previous crimes. However, the prison administration kept them in the pre-trial detention center after the court had already passed its sentence on them. Tsirekidze and Usupiani were used by the Ministry of Internal Affairs, Security Committee and Prosecutor Office. The so-called „special” cell №40 in the second building of the pre-trial detention center was the place where agent butchers and their victims were kept. After „processing,” the victims were transferred either to the prison hospital or to another cell. Beaten prisoners often died in the prison hospital. The doctors of the hospital drew up falsedocuments with different causes of death. This process was referred to as „discarding the prisoner.”

Prisoner Ismailov was not „discarded” because he was not taken to the hospital in time. For this reason, a case was launched against the agents. The staff of the prison was dismissed, including the head of the pre-trial detention center, Lezhava, his deputy, Svimonishvili, the operative attorney, Prolov, and others. It was revealed in court that the major perpetrators were collaborators within the Ministry of Internal Affairs, Security Committee and investigators of the Prosecutor's Office. Tsirekidze and Usupiani were merely unwitting tools of these powerful figures, however, none of the principle perpetrators were punished.

To the People's Court of Kirov District, Tbilisi
From Yuri Tsirekidze (prisoner of the MIA pre-trial

detention center №1)

Declaration - Testimony
„The Roots of Evil”

I call this declaration „The Roots of Evil” because the roots of evil have become the foundation of my unhappy life following a peaceful childhood.

I have been intimidated and abused at the hands of the former administration of pre-trial detention center №1 and its supporters. They oppressed me and made me assume responsibility for a murder that I did not commit and then hid the truth.

I think that I can shed light on the reality. The policemen and the staff of the Ministry of Internal Affairs of Georgia courted me and won me over when I studied at school. They deceived me with their promises. I was still a child when I became their agent.

Unworthy men who worked as the authorities used me as their unwitting weapon against people accused of crimes, whether they were guilty or innocent.

I have nothing left to do but expose those people who used false witnesses and documents against me to make up this case. They have accused me of committing serious crimes that I did not commit.

After making his opening statement, Tsirekidze narrated his biography in detail. He was born in 1938 and did not have father. His family was very poor. He lived under very tough conditions and very often went hungry. He described his mother's constant hard work and how she became an invalid. Despite this, she did her best and gave her son the opportunity to attend secondary education. Tsirekidze passed his examinations in the Institute of Physical Culture. He was a champion of Georgia in acrobatics. From 1954 to 1956 the heads of the investigation department, Koiava and Grisha Arakhamia, encouraged him to take part in the activities of Molotiv's regional police. His mother knew that this was occurring. He assumed the nickname „I. Popov.” They promised him that he would become an officer. He was tasked with befriending thieves in order to gain their trust. For this reason, he became involved in a life of crime. If he were to be arrested, the authorities were supposed to help him get released. On November 23, 1958, he was arrested for robbery. However, Arakhamia and Koiava did not come to his aid. Thus, Tsirekidze was put in prison where he was surrounded by agents under the direction of Vaso Berukashvili, nicknamed Gaioz Begoshvili, who severely beat him. Finally, these agents achieved their goal and coerced Tsirekidze into becoming one of the agents of the prison.

Although he became an agent, Tsirekidze was still sentenced to a 15-year prison term.

In 1961 Tsirekidze was released but soon thereafter was arrested again for fighting. He spent time in different prisons and penal colonies. Tsirekidze explained how his chief, Mamaladze, tried to turn his wife, Gulnara Tsirekidze, into an agent but was unsuccessful. When Tsirekidze was free the police did not leave him alone. They constantly tried to involve him in agent activities. He wrote as follows: „I was transferred from hand to hand like a whore. Everybody made me work. These people were: the head of the criminal investigation department of the Tbilisi police, S. Mamulovi, his deputiy, Guchmazashvili, M. Pitskhelauri, B. Meskhi and also collaborators from the Ministry of Internal Affairs of Georgia, Kh. Gagua, V. Talakvadze, Kalantarov and others.

I served sentences in the 4th, 25th and 28th penal colonies. In each of these I served as an agent. In 1966 I was transferred from the 4th penal colony to the prison of the Security Committee. My chief agent was Zhora Gegelia.

During my time in the prison of the Security Committee I „processed” different people: currency dealers, secondhand gold dealers, spies and those who were accused of counterfeiting wine and brandy. I was in alliance with the staff of the Security Committee: Irakli Tsintsadze, Zhora Gegelia and the head of the criminal investigation department, Colonel Nadiradze.

In the Security Committee I „processed” gold dealers Ibrahim Mamedov and Misha Mikhelashvili, the director of the brandy factory, N. Ramishvili; also, Husein Jashi who was arrested in Batumi, Davarashvili, Turkish and Tatar informers and others. In the end, I was in the Ksani penal colony. On September 24, 1967, I was released.

I wanted to start working for an organization that was selling nuts, fruits and vegetables, but its director, V. Sakvarelidze, turned me down because I was a former prisoner. For this reason, we quarreled. However, other people asked him on my behalf and finally he hired me. I started to work as forwarding agent. I lived a quiet life and did not commit any crimes. Soon after starting, I was called to see V. Talakvadze and N. Perkin, who were collaborators with the criminal investigation department. I successfully investigated a case that everyone throughout Georgia and in Moscow had tried to solve. This case was about a family that had been slaughtered in the village of Ukanamkhare in the Leningrad region. Every agent provided the police with false information concerning this case. Talakvadze awarded me with one hundred rubles for successfully solving this case.

Thus, I helped the investigation organs to investigate different cases.

In December of 1969, I was called into the Ministry of Internal Affairs by the head of the fourth department, Misha Gabunia. He asked me to help him find the robber Roman (Nugzar) Chikhvaria, nicknamed „Jako,” who had escaped from prison. Chikhvaria was from the village of Nabeghlaviin the Chiatura region. Misha Gabunia showed me the robber's photo and described him to me verbally. I was thus instructed and began my work.

I managed to find Chikhvaria and to become his friend. I had a firearm that had been given to me by the police. Chikvaria took me to the village of Nabeghlavi where I gained access to all of his secrets and all of his hidingplaces. After our trip to Nabeghlavi, we returned to Tbilisi separately. I worked out a plan for Chikhvaria's detention with Gabunia, his deputy, Sh. Batiashvili, L. Gabunia and others. According to the plan, I encouraged Chikhvaria to drink a lot so we were both very drunk when we were arrested. He was tried and sentenced to 15-years in a strict-regime camp.

M. Gabunia was promoted to the deputy head of the criminal investigation department of the Ministry of Internal Affairs of Georgia for arresting Chikhvaria.

I continued to work with Gabunia. I found the robber, G. Tevdorashvili, who had been hiding for 17 years. The police thought that he was either dead or had crossed the border. I helped them to arrest Tevdorashvili.

I also found the Armenian gold dealer „Miska.” He had sold 450 grams of gold at Tatar Square to the Jew Misha, who lived at Dighomi street №6 and worked at a shop in Gardabani.

I informed M. Gabunia about Miska and Misha. Gabunia took me to Sh. Baghaturia whom I informed about this case. I added that the policemen of the Lenin region in Tbilisi were involved in this case because they had been taking bribes from Armenian „Miska” and Jew Misha and letting them go. Deputy Minister Kovalchuk also knew about these persons. However, Gabunia and Baghaturia thought that Kovalchuk knew because I had informed him. For this reason, they got furious with me.

A former collaborator with our union, Vazha Datusani, who was the director of shop №4, knew and trusted me. He told me that he had made a commercial deal with B. Sakvarelidze and that Sakvarelidze had appropriated two hundred thousand rubles from him.

According to Tsirekidze, Datusani wanted to give two hundred thousand rubles to anyone who would kill Sakvarelidze. Tsirekidze told this to Gabunia who instructed him to take ten thousand rubles from Datusani as an advance on the murder. But Datusani refused to pay in advance, saying that he would pay in full after Sakvarelidze's death. Upon learning this, Gabunia sent Tsirekidze to Sakvarelidze to tell him everything.

Tsirekidze said: „Gabunia and Sakvarelidze worked out a plan. They instructed me how to help them arrest Datusani and promised to give me a good job in return. I agreed. However, they cheated me.

According to the plan, I made a scene in Sakvarelidze's study. I shot a Parabelum handgun that had been given to me by Gabunia and Sakvarelidze.

I was uninformed and I did not know why they were using me. I was not aware that Sakvarelidze had spread rumors that someone was trying to attack and kill him. At this time Sakvarelidze was a close friend of Chanukvadze and Mzhavanadze and so this was information that everyone knew.

The news of my attempted killing of Sakvarelidze on July 2, 1970 spread quickly. I went to Gabunia. Before that I had spoken to Sakvarelidze in person and on phone. In short, the authorities cheated me again. They instructed me to say: „Sakvarelidze insulted me and I shot him.”

Gabunia took me to the chief and I told this lie as he had instructed me to do. I gave this false testimony to the investigation and to the court. I concealed the truth. As a

result, Sakvarelidze was able to prove that Datusani was his enemy and had hired people to kill Sakvarelidze. The fact that Sakvarelidze was involved in the nut selling was forgotten. However, Sakvarelidze later killed a woman in Okami and was sentenced to four years in prison.

Sakvarelidze asked me not to tell the truth. I was deceived. I was sentenced to six year in prison in accordance with Article 228, part III.

On July 2, 1970 I was taken to the pre-trial detention cell (KPZ). There I gave my false testimony to Nodia. One day later I was transferred to pre-trial detention center №1. There I met Lezhava, who introduced me to Panpilov. Lezhava told me that Gabunia had phoned him and that he was aware that I was an agent. I was put in cell №43 of special building №2.

I want to explain what this „special building” was. Building complex №2 is isolated from the other building complexes. It was constructed in 1966 for intelligence activities. An old building was converted into ten cells equipped with all necessities. These cells were for agent prisoners and for those who were exposed to these agents.

There were only 5-6 prisoners in each cell. Only the senior attorney and his deputy were allowed to enter the building. Even the head of the regime was not allowed to enter.

The guards and collaborators were strictly selected. The guards took the prisoners' letters to their families. This was how the cases were investigated.

When I realized that I had been brought there to hide the truth about Gabunia and Sakvarelidze I decided to set myself on fire. On June 21, 1970 I set all of my private possessions on fire. However, I was saved and taken from the fire naked. Then I was dressed in clothes that belonged to a convict.

After I named Sakvarelidze and Gabunia as the offenders, I was taken to the prison of the Ministry of Internal Affairs. I was then transferred to cell №45. Everyone asked me to help them but I was angry and refused. Kananadze informed me that the process of transferring me to the Security committee had been hindered. I did not want to work. Panpilov and Svimonishvili wanted me to work for them but I refused. They laid traps for me and I was put in the punishment cell. I did not work and I hindered the work of others.

Under Panpilov's command the following events happened: in cell №39, agent Aghdgomelashvili beat Iskanderashvili in the presence of Russian agent Sarkisov. In cell №45, Aghdgomelashvili beat the Jew Mikhelashvili. In cell №44, the agents Kurdiani and Tsiklauri beat and wounded Datusiani. In cell №37, agent Usupian beat Vitali Kukhianidze who died in hospital soon thereafter. Kukhianidze was „discarded” according to the process I described above.

Agents Guram Gogua and Tedo Dolidze beat many targets, including Kobakhidze in cell №38. In conclusion, the special building was a place where the so-called „targets” were processed under the command of Panpilov, Simonishvili, Burduli and others.

I realized that the administration did its best to use and deceive its agents. I did not want to cooperate with them any longer but they forced me. Agent Dalakiani killed one of the targets and was sentenced to only one additional year. This affair was hushed up.

Now I want to describe the situation in the second building. As I have already said, the second building was special. There were agents working on the prisoners in each cell who performed different tasks. The agents were given drugs, alcohols and additional food in reward. They were allowed to meet with their families and have a good time with whores. They promised the agents that they would soon be released.

Very frequently the agents beat the targets to gain testimonies. The following persons gave instructions: Lezhava, Svimonishvili, Parpilov, Koridze and Prolov. Sometimes they beat the prisoners themselves.

It is noteworthy that sometimes agents beat prisoners in another cell and then returned to their own cells. They used invented names. The second building was ruled by the senior inspector of the operative department, Lieutenant Prolov. He was the mediator between the agents and the officials who gave instructions.

Under the instructions of Prolov the agents Eloian and Albert Saavian beat Sasha Babachev. Prolov enjoyed watching this process through the observation hole. The agents Saakian, Chumachenko and Usupiani beat Babelian.

In short, the process of beating targets was conducted in each cell. For this reason, the moaning of prisoners could be heard everywhere.

The process continued after Ismailov's death. In cell №42, under orders from the administration, the following prisoners were beaten and raped: Babev, Kiknadze, Stepania and others. In cell №45, Alasker Alaskerov was beaten. In cell №38, Zibzibadze and Sakvarelidze were beaten. On January 11 agents Zibzibadze and Okroshashvili beat Vasiliev who was taken to the hospital. Old Saidakar and others were beaten too. The agents would enter any cell and beat any prisoner under orders from the administration.

Zibzibadze and Okroshashvili were transferred from cell №38 to our cell №40 and beat the following targets: Alaskerov and Iamar Makaramov. Zibzibadze and a Mingrelian beat Pichkhadze in cell №38. The place was a real slaughter-house. The new head of the pre-trial detention center, Gabunia, learned about this and he suppressed these activities. Prolov was found guilty at a board meeting of the Ministry of Internal Affairs and was dismissed. Sometimes Prolov would bring in vodka, drink it in the cells and working rooms and the drunken Prolov would enter cells and beat the prisoners himself.

The prisoners' letters contained information about their supporters and accomplices. They asked for their help, threatening to otherwise expose their names. This was how the agents learned details about the prisoners (their crimes, their accomplices, the whereabouts their loot). In this was the loot was transferred to the ownership of the state.

The prisoners were forced to name their accomplices. Prisoners were in contact with their accomplices who were residing in other cells. Through their correspondence we learned about their criminal activities. A photo was taken of each letter. These letters were kept in the operative departments. The agent gave the letters to the chief who sent them to the investigation organs.

Sometimes the investigators were called to a place to give the letters. They themselves read the intelligence materials. It is noteworthy that the agents helped the investigators resolve problems. Some letters were attached to a prisoner's case as evidence.

Sometimes an agent was put in a cell under a different surname. There he beat the prisoners and returned to his cell. If the prisoner complained nobody paid attention

to him. If someone became interested in one of these incidents, the administration could answer that there was no one with such a surname residing in their prison. Even when the event really happened, no one could prove it. The prisoner was usually beaten by an agent from another cell. The agent who was living in the cell with the prisoner would help him and would this way gain the prisoner's trust. Agents who refused to be involved in these events were sent to Russia. Those who accepted were allowed everything and were very often released. Different methods

were used against the prisoners. Sometimes they were converted into agents. The agents were prisoners and did everything to gain their freedom.

As mentioned above, I know this because I took part in it. I used different methods to gain the confidence of prisoners. I often cut my veins, stayed hungry and slept without a bed in damp, cold cells with the other prisoners. As a result, the prisoners trusted me. No paper can be thorough enough to describe all the work that was done by the agents.

Under the instructions of the prosecutor Lezhava, his brother and Shevardnadze, prisoner Roman Enukidze was put in my cell. He was a member of the coordination group that had divided the land for the gardens in Tskhvarichamia. Lezhava, Svimonishvili and others promised to let me go if I helped them investigate this case. They assured me that this was possible because Shevardnadze had promised them.

I did my best to learn everything I could from Enukidze. Through my help he communicated with his family. I convinced him to admit everything in the letters. Similar to Doloian and Botadze, I encouraged him to submit evidence to the Minister of Internal Affairs of Georgia, Shevardnadze.

Enukidze admitted everything. He named everyone to whom he had given the land. They were all officials, including the staff of the Central Committee, Chanukvadze and Mzhavanadze.

Svimonishvili ordered me to tell Enukidze the truth. He also became an agent and helped us. Enukidze was converted into an agent so that his evidence would not be refused in the future.

The deputy minister of the Ministry of Internal Affairs of the Georgian SSR, P. V. Kovalchuk, ordered me to process Toradze who had paid a bribe to another deputy minister, Chkhikvishvili. I made Toradze admit everything and Chkhikvishvili was arrested. The investigation was headed by Tsakadze.

Melikian was dismissed and Jangiani took his place and was tasked with taking the letters. In the regions the letters were taken by E. Rkhinadze, who worked in the operative department. He came to the house of Karlo Mitichashvili in Velistsikhe.

Mitichashvili was dressed in pajamas when he was brought to me in the hospital. It was a very cold winter. I must admit that I had previously coerced targets into admitting evidence to the minister and to Lezhava and Svimonishvili.

I was tasked with the following: I should coerce Mitichashvili into going to minister Shevardnadze and admitting evidence to him. I had been processing Mitichashvili for three months. Four times I had sent him to Lezhava and Svimonishvili to admit evidence but at the last moment he refused.

Finally, I managed to convince Mitichashvili that admitting evidence would help him and that his son would not be discharged from the Medical Institute if he cooperated. Thus, Mitichashvili told everything to the minister. Javakhadze was informed about this case. With the help of Salaridze, Mitichashvili paid a bribe to Gelbakhiani to enroll his acquaintances in the Medical Institute. These were persons from the following regions of Kakheti: Chumlaki, Velistsikhe, Gurjaani and others. At a price of 50,000 rubles, Mitichashvili enrolled his three children at the Medicinal Faculty of the Medical Institute.

Afterwards, I was given further instructions regarding Mitichashvili: I should make Mitichashvili give 50,000 rubles to the state. They needed the money as material evidence. Mitichashvili started to send letters to his family asking for 5,000, 10,000 and sometimes 50,000 rubles.

I was told to beat him and I achieved my goal. Eloian, Saakian and I beat him in the working room of Konstantinov. We wanted to get verbal and written evidence from him.

Finally, he wrote a letter to his brother and asked him for 5,000 rubles. We gave the letter to Prolov and Svimonishvili. Mitichashvili wrote to his wife from the cell. He wrote her that he had hidden 50,000 rubles at the swimming pond. In a week he wrote a letter to minister Shevardnadze, wherein he named the whereabouts of the money. This is how I processed Mitichashvili.

In the hospital and cell №41, Mitichashvili was processed by the following agents: Petrosyan and Inauri. After the trial he was processed in cell №44 by Rekhviashvili and Rostovi, and then in cell №43 by Kostava and Kamkamidze.

While processing Mitichashvili I disclosed ten more cases.

On September 19, 1973 I learned that instead of being released my penalty was reduced to two years. I was angry and moved from the pre-trial cells to prison. There I reminded them what Svimonishvili had promised me. Unexpectedly, I was called to Tariel Tavartkiladze's study and he asked me to process two more prisoners concerning a murder. He promised me that he would personally ask the minister to release me and would submit my issue to the Presidium again. I accepted his suggestion and moved to cell №40. Residing in cell №40 were the agent Tsereteli and the target Malkhaz Talakvadze who was suspected of killing the Jew Isro in Poti. The following agents were moved to the cell to process Talakvadze: Usupiani, Akopiani and Zerekidze. Usupiani was put in cell №37, Akopiani and Zerekidz in cell №39. Usupiani and Akopiani beat Talakvadze and got his evidence. Talakvadze wrote his admission, which I gave to Bezhanishvili.

As soon as Prilov learned that Talakvadze had submitted false evidence, he ordered Usupiani to beat him again. On October 21, 1973 Koblianidze came into cell №42, beat Talakvadze and returned to his cell. He knew that there were three more agents in the cell and that if he had been in danger they would have helped him.

On October 23, Usupiani and Akopiani came into cell №43 and began to beat the targets. They took a blanket from one of them, but later I gave it back to him. Usupiani was allowed to enter any of the cells and beat the prisoners residing therein. He beat Shiriniani in cell №44. He beat Kelnakiani and Gventsadze with iron. Kelbakiani had to spent a fortnight in hospital.

Usupiani beat Toshkeria in cell №43 and forced him to lie under the bed and sing.

Usupiani often left his own cell №37 for cell №39 and beat the prisoners there. He was addicted to drugs and often got them with Akopiani. Once he was drunk and beat agent Gurgen Khachaturiani because the agent had said that Prilovi did bad work and often took bribes. I came into the room and tried to pry Khachaturiani away from Usupiani. He also beat old Bigvava and forced him to admit evidence in a case concerning tea. Usupian could not control himself when he was drunk or smoked Anasha (a drug).

Declaration to the Minister of the MIA of Georgia June 15, 1974 /page of the case 234-237/

„The agents came to different cells and beat the prisoners.”

„Prolov, the attorney, took money from the agents and their relatives.”

„Prolov made the agents beat the prisoners due to his private and business interests. He made the prisoners bring him money. Thus, they wrote to their relatives and friends and asked for their support. The letters were taken to the relatives by policemen who returned with the money.”

„Prolov converted special building №2 into a place of beating, walking and prostitution. No one was ever punished for the beatings that often took place in the building.”

„Lezhava, the head of the pre-trial detention center, wanted to hide the fact that the prisoner Ismailov had been killed. For this reason, he and investigator Onanov destroyed the first evidence that I submitted to the file. They wanted me to assume responsibility for this case. I have been beaten twice. They have tried to kill me.”

Conclusion made by the Editorial Board

The method of beating was widely used in the pretrial detention center and the State Security Committee of the Georgian SSR during the period 1966-1972, when E. Shevardnadze was the Minister of Internal Affairs. Now Shevardnadze is the first secretary of the Central Committee. He created special building №2 in the pre-trial detention center, which became a place for slaughtering prisoners and a shelter for MIA butchers. They used the harshest methods of torture: beating with iron, piercing with steel needles and wires, hanging upside down, burning with cigarettes, scalding with hot showers, rape and other methods.

From April 1 to 9, 1975 the agents were openly tried. The trial was, however, a farce. Its aim was to find Usupiani and Tsirekidze guilty and thus, to hide the activities of the real offenders - Eduard Shevardnadze and his department.1